Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Phòng Trị Nấm Phytophthora Sầu Riêng

Nấm Phytophthora sầu riêng là một trong những tác nhân gây bệnh nguy hiểm nhất trên sầu riêng, có thể làm chết hàng loạt cây trong thời gian ngắn. Loại nấm Phytophthora sầu riêng này tấn công cả rễ, thân và trái, khiến cây thối rễ, chảy nhựa, vàng lá và rụng quả sớm. Bài viết dưới đây Antinnong sẽ giúp bà con nhận biết sớm, hiểu nguyên nhân gây bệnh và áp dụng biện pháp phòng trị nấm Phytophthora sầu riêng hiệu quả, bền vững theo hướng canh tác sinh học.

Nguyên nhân gây bệnh do Phytophthora sầu riêng

Tác nhân chính

Thủ phạm là nấm Phytophthora palmivora, thuộc nhóm nấm oomycetes – có thể sống sót trong đất, tàn dư rễ và nước mưa hàng tháng trời. Khi gặp điều kiện thuận lợi (độ ẩm đất cao, thoát nước kém, rễ bị tổn thương), nấm Phytophthora tạo bào tử di động tấn công mô rễ non và lan khắp hệ thống rễ.

Điều kiện môi trường

  • Mưa kéo dài, đất bị ngập úng, ẩm độ trên 80%.
  • Đất nặng, nén chặt, không có mương thoát nước.
  • Cây trồng quá dày, tán rậm, thiếu thông thoáng.
  • Bón phân mất cân đối, dư đạm – thiếu hữu cơ.
  • Không vệ sinh vườn, để tàn dư bệnh và rễ thối tồn lưu.

Con đường lây lan

  • Nước tưới và nước mưa chảy tràn mang bào tử nấm Phytophthora từ cây bệnh sang cây khỏe.
  • Dụng cụ làm vườn (dao, cuốc, kéo cắt) dính mầm bệnh.
  • Đất hoặc phân hữu cơ lấy từ vườn nhiễm bệnh.
Nguyên nhân chính là từ nấm Phytophthora tấn công từ vết thương trên thân, đất úng nước, thoát nước kém

Nguyên nhân chính là từ nấm Phytophthora tấn công từ vết thương trên thân, đất úng nước, thoát nước kém

Các dạng bệnh do nấm Phytophthora gây ra trên sầu riêng

Nấm Phytophthora sầu riêng có thể tấn công nhiều bộ phận khác nhau trên cây sầu riêng, tạo ra các dạng bệnh với mức độ nguy hại lớn. Dưới đây là những biểu hiện đặc trưng nhất:

Bệnh thối rễ

  • Rễ tơ và rễ non đổi màu nâu đen, mềm nhũn và mất khả năng hút dinh dưỡng.
  • Khi lan sang rễ cái, mô rễ thối đen hoàn toàn, cây vàng lá, chậm phát triển và có thể chết đứng.
  • Đây là dạng bệnh nguy hiểm nhất vì làm suy sụp toàn bộ bộ rễ.

Bệnh thối cổ rễ – nứt thân xì mủ

  • Cổ rễ và thân xuất hiện các vết nứt ướt, chảy nhựa màu nâu đỏ.
  • Cạo lớp vỏ bệnh sẽ thấy mô gỗ bên trong chuyển nâu sẫm hoặc đen.
  • Bệnh nặng khiến cành lá héo nhanh, cây suy kiệt và chết dần.

Bệnh thối trái

  • Vết bệnh ban đầu xuất hiện dưới dạng đốm nâu đen nhỏ trên vỏ trái, sau đó lan rộng thành mảng đen xám.
  • Trái thối nhũn, có mùi tanh chua, dễ rụng trước khi chín.
  • Thường thấy các sợi nấm trắng phủ trên bề mặt vết bệnh.

Bệnh vàng lá

  • Do rễ bị tổn thương nên cây không hấp thu được nước và dinh dưỡng.
  • Lá chuyển xanh tái → vàng đều → rụng mạnh từ dưới lên.
  • Khác với thiếu dinh dưỡng, gân lá không còn xanh.

Bệnh khô cành – khô ngọn

  • Ngọn và cành chết khô từ đầu cành trở vào thân.
  • Lá héo, rụng nhanh, mô gỗ khô teo lại.
  • Nếu không xử lý, vùng khô lan xuống thân chính và khiến cả cây chết.

Lưu ý: Nấm Phytophthora sầu riêng có thể phát sinh quanh năm nhưng bùng phát mạnh nhất trong mùa mưa và giai đoạn cây đang mang trái – thời điểm cây suy yếu và dễ nhiễm bệnh nhất.

Nấm Phytophthora gây nhiều dạng bệnh: xì mủ – thối thân – vàng lá – rụng trái hàng loạt

Nấm Phytophthora gây nhiều dạng bệnh: xì mủ – thối thân – vàng lá – rụng trái hàng loạt

Dấu hiệu nhận biết bệnh thối rễ do nấm Phytophthora sầu riêng

Phát hiện sớm là yếu tố then chốt để cứu cây kịp thời. Dưới đây là những biểu hiện đặc trưng nhất nấm Phytophthora sầu riêng

Trên hệ rễ

Khu vực đất ẩm thấp, úng nước là môi trường lý tưởng để nấm Phytophthora sầu riêng phát triển và tấn công.

  • Ban đầu, nấm xâm nhập rễ tơ và rễ non, làm rễ thối nâu, mềm nhũn và mất chức năng hút dinh dưỡng.
  • Rễ bị hư khiến cây chậm lớn, không bật đọt, lá vàng dần từ dưới lên.
  • Khi bệnh nặng, rễ cái đen thui, vỏ rễ tuột ra khỏi lõi gỗ, cây suy kiệt và rụng trái hàng loạt.

Trên thân – cành

  • Lá mất độ bóng, chuyển vàng rồi rụng từng mảng hoặc theo một bên tán.
  • Thân, cổ rễ và cành xuất hiện vệt nhựa nâu ướt – dấu hiệu cực kỳ điển hình của xì mủ Phytophthora.
  • Khi cạo lớp vỏ ngoài, thấy mô gỗ bên trong đổi sang màu nâu sẫm kéo dài thành sọc
  • Cây nhiễm nặng ngừng sinh trưởng, suy yếu nhanh và có thể chết dần dù lá chưa rụng hết.

Trên lá

  • Vết bệnh xuất hiện đầu tiên dưới dạng chấm nâu đen nhỏ trên phiến lá.
  • Chỉ sau 1–2 ngày, đốm lan rộng làm lá bị nhũn, chuyển màu nâu hoàn toàn và khô rụng.
  • Trong điều kiện mưa gió, bào tử nấm dễ phát tán, khiến bệnh lây lan rất nhanh trên toàn vườn.

Trên trái

  • Dấu hiệu ban đầu là đốm nâu đen nhỏ xuất hiện tại cuống trái rồi lan thành mảng tròn.
  • Vỏ trái bị thâm nâu, mô thịt bên trong thối nhũn, có thể thấy sợi nấm trắng bao quanh.
  • Trái bệnh thường rụng sớm, mất giá trị thương phẩm và ảnh hưởng đến năng suất cả vụ.
Rễ sầu riêng bị thối đen, bở, dễ gãy; lá vàng rụng nhanh dù vẫn tưới đủ nước

Rễ sầu riêng bị thối đen, bở, dễ gãy; lá vàng rụng nhanh dù vẫn tưới đủ nước

Biện pháp phòng và trị bệnh do nấm Phytophthora sầu riêng

Muốn khống chế hiệu quả nấm Phytophthora sầu riêng, cần áp dụng kết hợp đồng bộ 3 nhóm giải pháp: canh tác, sinh học và hóa học.

Biện pháp canh tác

  • Thiết kế vườn thoát nước chủ động: Đào rãnh giữa hàng cây, độ sâu 40–50 cm, giúp nước rút nhanh sau mưa.
  • Nâng mô trồng cao: Ở vùng đất thấp nên đắp mô 50–60cm, không trồng quá sâu.
  • Tỉa cành – tạo tán hợp lý: Giúp ánh sáng lọt tán, giảm ẩm độ, ức chế nấm phát triển.
  • Bón phân cân đối: Giảm đạm, tăng hữu cơ hoai mục; định kỳ bón vôi 0,5–1kg/gốc/năm.
  • Vệ sinh vườn thường xuyên: Thu gom rễ thối, lá bệnh tiêu hủy xa vườn; không để tàn dư mục quanh gốc.

Biện pháp sinh học

  • Dùng nấm đối kháng Trichoderma. Trộn vào phân chuồng hoặc rải quanh gốc 2–3 tháng/lần. Trichoderma cạnh tranh dinh dưỡng, tiết enzyme phân giải nấm hại và kích thích rễ mới.
  • Sử dụng vi sinh Bacillus subtilis, Pseudomonas fluorescens: Hai chủng này ức chế trực tiếp bào tử Phytophthora và tăng sức đề kháng tự nhiên cho rễ.
  • Bón phân hữu cơ sinh học Antinnong: Cung cấp dinh dưỡng chậm, cải thiện cấu trúc đất, tăng hệ vi sinh vật có lợi.
  • Ưu điểm: Không gây kháng thuốc, không ô nhiễm, bảo vệ đất về lâu dài.

Biện pháp hóa học

Khi cây đã xuất hiện thối rễ hoặc chảy nhựa thân, cần xử lý nhanh bằng thuốc đặc trị:

  • Aliette 80WP (Fosetyl-Al): Tưới gốc và phun thân – 10–15 lít dung dịch/gốc, pha 2–3 g/lít nước.
  • Ridomil Gold 68WG (Metalaxyl + Mancozeb): Hiệu quả diệt bào tử trong đất, nên dùng luân phiên với Aliette.
  • Copper Oxychloride / Bordeaux: Quét trực tiếp lên cổ rễ và vết chảy nhựa sau khi làm sạch.

Lưu ý: Không tưới khi trời mưa hoặc đất úng; sau khi dùng thuốc hóa học, nên bổ sung lại chế phẩm sinh học để tái tạo vi sinh đất.

Cắt bỏ nhánh cây bị nấm, xử lý thuốc đặc trị, cải tạo đất và làm rãnh thoát nước để ngăn bệnh bùng phát trở lại

Cắt bỏ nhánh cây bị nấm, xử lý thuốc đặc trị, cải tạo đất và làm rãnh thoát nước để ngăn bệnh bùng phát trở lại

Cách phục hồi cây sầu riêng sau khi nhiễm nấm Phytophthora

Đối với cây chưa chết hoàn toàn, vẫn có thể phục hồi nếu xử lý đúng quy trình:

  • Ngưng tưới nước 2–3 ngày, tạo khô thoáng quanh gốc.
  • Đào rãnh thoát nước nhẹ quanh vùng rễ.
  • Cắt bỏ rễ thối, rắc vôi bột, phun dung dịch Aliette hoặc Bordeaux ướt đều vùng cổ rễ.
  • Sau 15 ngày, tưới chế phẩm Trichoderma để khôi phục hệ vi sinh vật đất.
  • Bón phân hữu cơ sinh học để kích thích rễ mới và phục hồi dinh dưỡng.

Khi cây đã ra rễ non và lá non xanh trở lại, có thể bổ sung thêm phân bón lá sinh học chứa amino acid và humic để phục hồi tán nhanh.

Sau khi trị bệnh, cần kích rễ – phục hồi bộ lá – nuôi thân để cây lấy lại sức

Sau khi trị bệnh, cần kích rễ – phục hồi bộ lá – nuôi thân để cây lấy lại sức

Phòng bệnh tái phát và quản lý lâu dài

Nấm Phytophthora sầu riêng có thể “ngủ đông” trong đất nhiều năm, vì vậy việc quản lý lâu dài rất quan trọng:

  • Duy trì pH đất 5,5–6,5, tránh đất quá chua.
  • Sau mùa mưa, tưới phòng bằng Trichoderma hoặc Aliette liều nhẹ.
  • Không tưới nước quá thường xuyên, chỉ tưới khi đất khô 3–5 cm.
  • Luân canh cây họ đậu để cải tạo đất và cắt nguồn nấm.
  • Dụng cụ làm vườn cần khử trùng bằng vôi hoặc cồn trước khi dùng cho vườn khác.
  • Hàng năm, nên kiểm tra định kỳ tình trạng rễ – đặc biệt trước và sau mùa mưa.
Dùng Trichoderma định kỳ giúp sầu riêng khỏe mạnh và ít bệnh hơn

Dùng Trichoderma định kỳ giúp sầu riêng khỏe mạnh và ít bệnh hơn

An Tín Nông – Cung cấp vật tư nông nghiệp chính hãng giá sỉ

An Tín Nông là đơn vị phân phối vật tư nông nghiệp chính hãng giá sỉ, chuyên cung ứng số lượng lớn cho nhà vườn, hợp tác xã, đại lý và trang trại trên toàn quốc. Với mong muốn đồng hành cùng bà con trong canh tác bền vững, An Tín Nông mang đến danh mục sản phẩm phong phú, đáp ứng đúng nhu cầu thực tế như sau:

  • Đất trồng và giá thể: Cung cấp các dòng giá thể và đất trồng đạt tiêu chuẩn kỹ thuật, tối ưu hóa độ tơi xốp, giữ ẩm, thoát nước.
  • Phân bón các loại: Giúp cây trồng sinh trưởng mạnh, tăng năng suất và tối ưu chi phí đầu tư.
  • Thuốc bảo vệ thực vật: Đặc trị sâu bệnh, nấm hại, đảm bảo an toàn, hiệu quả và hạn chế kháng thuốc.
  • Hạt giống – vật tư: Năng suất cao, phù hợp nhiều mô hình canh tác khác nhau.
  • Dụng cụ, hệ thống tưới, thiết bị canh tác: Hỗ trợ nhà vườn và trang trại vận hành hiệu quả, tiết kiệm nhân công.
An Tín Nông – đồng hành cùng bà con với đầy đủ vật tư chuẩn chính hãng – giá sỉ tận tay.

An Tín Nông – đồng hành cùng bà con với đầy đủ vật tư chuẩn chính hãng – giá sỉ tận tay.

Với nguồn hàng ổn định, giá sỉ tận kho, chính sách chiết khấu hấp dẫn và giao hàng nhanh trên toàn quốc, An Tín Nông cam kết mang đến giải pháp tối ưu nhất cho các mô hình sản xuất nông nghiệp từ nhỏ đến lớn.

VTNN AN TÍN NÔNG
Vật tư nông nghiệp Chính hãng – Giá sỉ Tận Tay

———————
Hotline: 0909.612.274
Email: antinnong.vn@gmail.com
Website: https://antinnong.com
Địa chỉ: 9 Đường số 1, KDC Thành Ủy, Hiệp Bình, Thủ Đức, HCM

Rate this post

Sản phẩm nổi bật

Xem sản phẩm dành riêng cho bạn

Vật tư trồng Rau, Củ, Quả

Vật tư trồng Sầu Riêng

Vật tư trồng Bưởi, Cam, Chanh

Vật tư Cafe, Hồ Tiêu

Vật tư trồng Lúa

Vật tư trồng Hoa, Kiểng

Danh mục sản phẩm

Xem tất cả sản phẩm

Phân bón các loại

Thuốc trị sâu, nấm

Hạt giống Chất lượng

Giá thể trồng cây

Chậu trồng cây

Thiết bị canh tác, tưới tiêu