Bệnh thối rễ sầu riêng đang trở thành mối đe dọa lớn đối với nhiều nhà vườn, khi chỉ trong thời gian ngắn có thể khiến cây vàng lá, rụng trái hàng loạt và thậm chí chết khô đứng, gây thiệt hại nặng nề về kinh tế. Điều đáng lo là bệnh thường âm thầm tấn công từ dưới rễ, đến khi phát hiện thì cây đã suy kiệt và rất khó phục hồi. Hiểu đúng nguyên nhân, nhận biết sớm và áp dụng biện pháp xử lý kịp thời là chìa khóa để bảo vệ vườn sầu riêng trước căn bệnh nguy hiểm này. Cùng Antinnong tìm hiểu sâu hơn để chủ động phòng trị ngay từ hôm nay.
Bệnh thối rễ sầu riêng là gì?
Trong vài năm trở lại đây, bệnh thối rễ sầu riêng đã trở thành nỗi ám ảnh của nhiều nhà vườn ở Tây Nguyên, miền Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long. Cây đang xanh tốt bỗng vàng lá, rụng trái, rồi héo chết hàng loạt chỉ trong vài tuần.
Đây không phải là bệnh mới, nhưng điều nguy hiểm là rất nhiều người phát hiện khi đã quá muộn, lúc rễ đã mục đen và cây không thể phục hồi. Việc hiểu rõ nguyên nhân và xử lý đúng cách sẽ giúp nhà vườn giữ được vườn sầu riêng hàng trăm triệu đồng, thậm chí tránh phải tái canh lại từ đầu.
Bệnh thối rễ sầu riêng là tình trạng rễ bị tấn công bởi nấm gây hại, làm rễ mục không hút được dinh dưỡng
Nguyên nhân gây bệnh thối rễ sầu riêng
Bệnh thối rễ sầu riêng hình thành do tác động tổng hợp giữa yếu tố sinh học và môi trường. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến:
Nguyên nhân sinh học
Do nấm Phytophthora palmivora và Pythium spp. ký sinh trong đất, tấn công mô rễ non và phần cổ rễ.
Nấm phát triển mạnh khi đất ẩm ướt, thiếu oxy, gây thối rễ, nghẹt mạch dẫn và khiến cây không hấp thu được nước, dinh dưỡng.
Một số trường hợp còn kết hợp với tuyến trùng làm rễ yếu và dễ nhiễm bệnh hơn.
Nguyên nhân môi trường và canh tác
Đất thoát nước kém, úng ngập thường xuyên, đặc biệt sau những cơn mưa dài ngày.
Tưới nước không hợp lý, giữ ẩm quá lâu quanh gốc.
Bón phân đạm cao, ít hữu cơ khiến cây yếu và dễ nhiễm nấm.
Trồng quá dày, thiếu ánh sáng và thông thoáng trong tán.
Đất trồng liên tục nhiều năm không được xử lý hoặc luân canh cây khác.
Nguyên nhân chủ yếu đến từ nấm Phytophthora, úng nước kéo dài, đất nén chặt và chăm sóc không đúng kỹ thuật
Dấu hiệu nhận biết bệnh thối rễ sầu riêng
Để phát hiện bệnh thối rễ sầu riêng sớm và xử lý kịp thời, bà con có thể dựa vào các nhóm triệu chứng trên lá, rễ và toàn cây như sau:
Triệu chứng trên lá sầu riêng
Lá bắt đầu vàng từ những cành phía dưới rồi lan dần lên toàn bộ tán.
Cây bệnh nhẹ thường ra đọt chậm hoặc không ra đọt, lá vàng nhạt và cháy chóp.
Bệnh nặng khiến lá vàng hàng loạt, rụng mạnh, đọt non teo tóp, đầu cành khô chết.
Triệu chứng dưới rễ sầu riêng
Rễ tơ, rễ cám bị thối nâu, mềm nhũn; bóc nhẹ sẽ thấy vỏ rễ tuột khỏi lõi gỗ.
Trường hợp nghiêm trọng, rễ cái thối đen, khô cứng, mất hoàn toàn khả năng hút dinh dưỡng.
Cổ rễ có thể sũng nước, đổi màu nâu và đôi khi rỉ nhựa.
Dấu hiệu toàn cây sầu riêng
Cây sinh trưởng kém, chậm lớn, ít đọt mới.
Cây héo rũ nhanh sau những ngày nắng nóng do rễ không còn khả năng hút nước.
Trái non rụng nhiều, cây suy yếu dần.
Ở giai đoạn cuối, toàn bộ tán cây khô héo và chết đứng, không thể phục hồi.
Lá vàng hàng loạt – cây héo đột ngột – rễ mục nâu đen là nững dấu hiệu bện thối rễ sầu riêng
Tác hại của bệnh thối rễ sầu riêng
Bệnh thối rễ là một trong những nguyên nhân gây thiệt hại nặng nề nhất trên sầu riêng, với các tác động nghiêm trọng sau:
Giảm khả năng hút nước và dinh dưỡng: Rễ bị thối khiến cây không thể hấp thu dinh dưỡng, dẫn đến suy kiệt nhanh, đặc biệt trong giai đoạn ra đọt và nuôi trái.
Làm chậm sinh trưởng: Cây phát triển còi cọc, đọt non không bật, lá vàng đồng loạt, chóp lá cháy và rụng nhiều.
Rụng trái non và giảm năng suất: Trái dễ rụng từ sớm, trái mang đến thu hoạch thường kém chất lượng, hình dạng xấu và giảm giá trị thương phẩm.
Nguy cơ chết cây cao: Nếu không xử lý kịp thời, đặc biệt trong mùa mưa hoặc trên cây còn nhỏ, bệnh có thể làm chết cả cây trong thời gian ngắn.
Lan nhanh trong vườn: Nấm bệnh và tuyến trùng dễ dàng lây lan theo nước, dụng cụ canh tác hoặc đất nhiễm bệnh, khiến cả khu vườn bị ảnh hưởng.
Suy thoái đất trồng: Đất nhiễm nấm nặng lâu ngày trở nên chua, chai cứng và mất cân bằng hệ vi sinh, làm giảm tuổi thọ vườn sầu riêng.
Gây thiệt hại kinh tế lớn: Chi phí phục hồi, xử lý đất, giảm năng suất và thậm chí phải trồng lại khiến người trồng chịu tổn thất đáng kể.
Thối rễ khiến cây suy kiệt nhanh, chậm phát triển, rụng trái sinh lý và có thể chết đứng
Biện pháp phòng và trị bệnh thối rễ sầu riêng hiệu quả
Biện pháp canh tác
Chuẩn bị đất trước khi trồng: Thu gom và tiêu hủy gốc rễ cây bệnh trước đó, cải tạo đất bằng cách lên mô cao 40–50cm, thiết kế rãnh thoát nước để tránh úng mùa mưa.
Bón lót đầy đủ: Kết hợp phân chuồng hoai mục, phân hữu cơ và vôi để ổn định pH (tốt nhất 5–6) và giảm nguồn nấm bệnh trong đất.
Trồng cây giống sạch bệnh: Ưu tiên cây con khỏe mạnh, bộ rễ trắng, không được lấy giống từ vườn từng nhiễm nấm.
Đối với vườn đang canh tác: Kiểm tra hệ thống thoát nước thường xuyên, tránh để nước đọng kéo dài. Bảo vệ thảm cỏ tự nhiên hợp lý để giữ ẩm mùa nắng, chống rửa trôi mùa mưa.
Cải tạo đất định kỳ: Bón vôi 0,5–1 kg/gốc/năm, bổ sung hữu cơ và nấm Trichoderma 2–3 lần/năm giúp đất tơi xốp và hạn chế nấm bệnh.
Biện pháp sinh học
Dùng Trichoderma spp: Trộn chung với phân chuồng và ủ 15–20 ngày trước khi bón giúp ức chế nấm Phytophthora, Fusarium, Pythium.
Tưới gốc bằng chế phẩm vi sinh: Sử dụng Bacillus subtilis hoặc Paecilomyces sp. theo hướng dẫn để tăng mật độ vi sinh có lợi quanh rễ.
Phục hồi rễ bị tổn thương: Với cây nhiễm bệnh nhẹ, cắt bỏ rễ thối, rắc vôi hoặc Trichoderma rồi phủ đất mới có trộn hữu cơ vi sinh để hỗ trợ tái tạo bộ rễ.
Biện pháp hóa học
Phòng bệnh định kỳ
Tưới gốc bằng hỗn hợp Eddy 72WP + Super Humic (500g + 500g/200 lít nước), định mức 10–15 lít/gốc tùy tuổi cây. Thực hiện 2–3 lần mỗi năm vào đầu, giữa và cuối mùa mưa.
Phòng Phytophthora trên thân – cành bằng cách quét Norshield 86.2WG (50g/lít).
Phòng bệnh thối lá – thối trái bằng cách phun Phytocide 50WP + Kaliphos (150g + 500ml/200 lít).
Cây giống mới đem về cũng cần tưới Eddy 72WP để hạn chế mầm bệnh trong bầu.
Xử lý côn trùng gây vết thương
Các loại tuyến trùng, sùng trắng, mối, xén tóc làm rễ bị thương — tạo điều kiện để nấm xâm nhiễm.
Trừ tuyến trùng và sùng bằng Carbosan 50EC (500 ml/200 lít) tưới quanh gốc.
Trừ mối bằng Termize 200SC (10 ml/20 lít nước).
Sau khi xử lý xén tóc, quét Norshield 86.2WG vào vết thương để tránh nấm xâm nhập.
Trị bệnh khi cây đã nhiễm
Khi phát hiện dấu hiệu thối rễ, tưới Eddy 72WP + Super Humic 2 lần, mỗi lần cách nhau 7–10 ngày.
Khi cây bật rễ non mới, bón nhẹ NPK để hỗ trợ phục hồi.
Trước khi tưới thuốc, cần dọn sạch cỏ dại, lá mục, xới tơi lớp đất mặt giúp thuốc thấm nhanh vào vùng rễ.
Xử lý đất – thoát nước – dùng thuốc đặc trị – phục hồi rễ bằng dinh dưỡng và vi sinh
An Tín Nông – Cung cấp vật tư nông nghiệp chính hãng giá sỉ
An Tín Nông là đơn vị phân phối vật tư nông nghiệp chính hãng giá sỉ, chuyên cung ứng số lượng lớn cho nhà vườn, hợp tác xã, đại lý và trang trại trên toàn quốc. Với mong muốn đồng hành cùng bà con trong canh tác bền vững, An Tín Nông mang đến danh mục sản phẩm phong phú, đáp ứng đúng nhu cầu thực tế như sau:
Đất trồng và giá thể: Cung cấp các dòng giá thể và đất trồng đạt tiêu chuẩn kỹ thuật, tối ưu hóa độ tơi xốp, giữ ẩm, thoát nước.
Phân bón các loại: Giúp cây trồng sinh trưởng mạnh, tăng năng suất và tối ưu chi phí đầu tư.
Thuốc bảo vệ thực vật: Đặc trị sâu bệnh, nấm hại, đảm bảo an toàn, hiệu quả và hạn chế kháng thuốc.
Hạt giống – vật tư: Năng suất cao, phù hợp nhiều mô hình canh tác khác nhau.
Dụng cụ, hệ thống tưới, thiết bị canh tác: Hỗ trợ nhà vườn và trang trại vận hành hiệu quả, tiết kiệm nhân công.
An Tín Nông – đồng hành cùng bà con với đầy đủ vật tư chuẩn chính hãng – giá sỉ tận tay.
Với nguồn hàng ổn định, giá sỉ tận kho, chính sách chiết khấu hấp dẫn và giao hàng nhanh trên toàn quốc, An Tín Nông cam kết mang đến giải pháp tối ưu nhất cho các mô hình sản xuất nông nghiệp từ nhỏ đến lớn.
VTNN AN TÍN NÔNG Vật tư nông nghiệp Chính hãng – Giá sỉ Tận Tay
